Kanserli Hastalarda Ruhsal Tepki Aşamaları

0 Yorum

Kanser teşhisi, hastalar ve yakınları için son derece zorlayıcı bir süreçtir ve bu süreçte hastalar çeşitli ruhsal tepkiler verebilirler. Bu ruhsal tepkiler, genellikle belirli aşamalardan geçer ve her hastada farklı yoğunluklarda ve şekillerde ortaya çıkabilir. Bu aşamalar, Elizabeth Kübler-Ross’un yas süreci modelinden esinlenerek tanımlanmış olup, genellikle kanser gibi yaşamı tehdit eden hastalıklara verilen tepkileri anlamakta kullanılır.

1.⁠ ⁠İnkar (Denial)

İnkar aşaması, hastanın kanser teşhisini kabullenmekte zorlandığı, gerçekliği reddetme veya durumu geçici olarak görmezden gelme eğiliminde olduğu bir dönemdir. Bu aşamada hasta, teşhisin doğru olmadığını düşünebilir ya da tanının yanlış konduğuna inanabilir. İnkar, aslında hastanın kendisini aşırı duygusal strese karşı koruma yöntemidir. Bu aşama, hastaya durumu sindirmek için zaman tanır, ancak uzun sürdüğünde tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir.

2.⁠ ⁠Öfke (Anger)

Öfke aşaması, hastanın içinde bulunduğu duruma karşı yoğun bir kızgınlık ve haksızlık duygusu hissettiği dönemdir. Hasta, “Neden ben?” gibi sorular sormaya başlayabilir ve bu durum, hasta için oldukça acı verici olabilir. Öfke, sadece hastanın kendisine yönelik değil, doktorlara, sağlık personeline, aile üyelerine veya hatta sağlıklı insanlara karşı da yönlendirilebilir. Bu aşama, hastanın yaşamda kontrolü kaybettiğini hissetmesiyle ilişkilidir ve bu duyguları dışa vurması, başa çıkma mekanizması olarak işlev görür.

3.⁠ ⁠Pazarlık (Bargaining)

Pazarlık aşaması, hastanın durumu değiştirebileceğini ya da iyileşme şansını artırabileceğini düşündüğü bir süreçtir. Hasta, bu aşamada Tanrı veya başka bir yüksek güçle pazarlık yapmaya çalışabilir. Örneğin, “Eğer iyileşirsem, bundan sonra daha iyi bir insan olacağım” gibi düşünceler gelişebilir. Bu aşama, genellikle bir umut arayışı ile ilişkilidir ve hasta, kendisine bir çıkış yolu aramaktadır. Ancak, bu aşama aynı zamanda hastanın kontrolü tekrar kazanma çabasıdır.

4.⁠ ⁠Depresyon (Depression)

Depresyon aşaması, hastanın içinde bulunduğu durumun gerçekliğini tam anlamıyla kavradığı ve yoğun bir üzüntü, çaresizlik, umutsuzluk gibi duygular hissettiği dönemdir. Bu aşamada hasta, hastalığının getirdiği kayıplar (sağlık, iş, sosyal roller vb.) üzerinde derin bir yas tutar. Depresyon, genellikle bir geri çekilme, ilgi kaybı ve enerji eksikliği ile birlikte gelir. Bu aşama, hastanın kendi yaşamını gözden geçirdiği ve geleceğe dair korkularını, endişelerini derinlemesine hissettiği bir süreçtir.

5.⁠ ⁠Kabullenme (Acceptance)

Kabullenme aşaması, hastanın durumunu olduğu gibi kabul ettiği, barış içinde olduğu bir aşamadır. Bu aşama, genellikle hasta durumu kabullendikten ve duygusal yükünü hafiflettikten sonra gelir. Hasta, bu aşamada hastalığıyla yaşamayı ve olası sonuçlarını kabullenir. Kabullenme, her zaman mutlu bir son anlamına gelmez, ancak hastanın ve ailesinin kalan zamanı en iyi şekilde değerlendirmesine olanak tanır. Bu aşamada, hasta genellikle daha sakin, huzurlu ve geleceğe daha gerçekçi bir bakış açısıyla yaklaşır.

Sonuç

Kanser teşhisi, hastalar için hem fiziksel hem de duygusal olarak zorlu bir süreçtir. Bu süreçte yaşanan ruhsal tepkiler, hastaların hastalığı ve tedavi sürecini anlamlandırmalarına yardımcı olabilir. Her hasta bu aşamaları farklı şekillerde deneyimleyebilir; bazıları bazı aşamalardan hiç geçmeyebilirken, bazıları bu aşamaları tekrar tekrar yaşayabilir. Hastaların bu süreçte ihtiyaç duydukları duygusal desteği alması, onların hem ruhsal hem de fiziksel iyilik halleri için kritik öneme sahiptir. Terapi, destek grupları ve yakın çevrenin anlayışı, hastaların bu zorlu süreci daha iyi yönetmelerine yardımcı olabilir.

 

Yorum Yaz